| ناصرخسرو |
|---|
| ابومعین ناصر بن خسرو بن حارث قبادیانی بلخی از شاعران بزرگ و فیلسوفان برتر ایران است که بر اغلب علوم عقلی و نقلی زمان خود از قبیل فلسفه ی یونانی و حساب و طب و موسیقی و نجوم و فلسفه و کلام تبحر داشت و در اشعار خویش به کرات از احاطه داشتن خود بر این علوم تأکید کرده‌است. |
| ناصرخسرو بهمراه حافظ و رودکی جزء سه شاعری است که کل قرآن را از برداشته‌است. |
| وی در آثار خویش ، از آیات قرآن برای اثبات عقاید خودش استفاده کرده‌است. |
| ابومعین ناصر بن خسرو بن حارث قبادیانی بلخی ، معروف به ناصرخسرو ، در 12 شهریور 383 شمسی - ۹ ذیقعده ۳۹۴ قمری – در روستای قبادیان دربلخ در خانواده ی ثروتمندی که ظاهراً به امور دولتی و دیوانی اشتغال داشتند چشم به جهان گشود. |
| ناصرخسرو از ابتدای جوانی به تحصیل علوم متداول زمان پرداخت و قرآن را از بر کرد. |
| در دربار پادشاهان و امیران از جمله سلطان محمود و سلطان مسعود غزنوی به عنوان مردی ادیب و فاضل به کار دبیری اشتغال ورزید و بعد از شکست غزنویان از سلجوقیان، ناصرخسرو به مرو و به دربار سلیمان چغری بیک، برادر طغرل سلجوقی رفت و در آنجا نیز با عزت و اکرام به حرفه دبیری خود ادامه داد و به دلیل اقامت طولانی در این شهر به ناصرخسرو مروزی شهرت یافت. |
| وی که به دنبال سرچشمه حقیقت می گشت با پیروان ادیان مختلف از جمله مسلمانان، زرتشتیان، مسیحیان، یهودیان و مانویان به بحث و گفتگو پرداخت و از رهبران دینی آنها در مورد حقیقت هستی پرس و جو کرد. اما از آنچا که به نتیجه‌ای دست نیافت دچار حیرت و سرگردانی شد و برای فرار از این سرگردانی به شراب و میگساری و کامیاریهای دوران جوانی روی آورد. |
| در سن چهل سالگی ، به دنبال خوابی که دید دچار انقلاب فکری شد ، از شراب و همه لذائذ دنیوی دست شست، شغل دیوانی را رها کرد و راه سفر حج در پیش گرفت. |
| وی مدت هفت سال سرزمینهای گوناگون از قبیل آذربایجان ٬ ارمنستان، آسیای صغیر، حلب، طرابلس، شام، سوریه، فلسطین، جزیرة العرب، قیروان، تونس، و سودان را سیاحت کرد و سه یا شش سال در پایتخت فاطمیان یعنی مصر اقامت کرد و در آنجا در دوران المستنصر بالله به مذهب اسماعیلی گروید و از مصر سه بار به زیارت کعبه رفت. و سپس به خراسان و مازندران و نیشابور و در آخر به بدخشان رفت. |
| او در۴۶۷ شمسی - ۴۸۱ قمری - درگذشت. مزار وی در یمگان زیارتگاه است. |
| آثار ناصرخسرو ناصرخسرو دارای تالیفات و تصنیفهای بسیار بوده‌است، چنانچه خود درین باره گوید: منگر بدین ضعیف تنم زانکه در سخن زین چرخ پرستاره فزونست اثر مرا آثار ناصرخسرو عبارت اند از: ۱ - دیوان اشعار به فارسی ۲ - دیوان اشعار عربی که در دست نیست. ۳ - جامع الحکمتین - رسالة است به نثر دری در بیان عقاید اسماعیلی. ۴ - خوان الاخوان - کتابی است به نثر دری در اخلاق و حکمت و موعظه. ۵ - زادالمسافرین - کتابی است در حکمت الهی بزبان دری. ۶ - گشایش و رهایش - رساله لیست به نثر دری شامل سی سوال و جواب آنها. ۷ - وجه دین - کتابیست به نثر دری در مسایل کلامی و باطن عبادات و احکام شریعت. ۸ - دلیل المتحرین - مفقود. ۹ - بستان العقول - آنهم مفقود. ۱۰ - سفرنامه - کتابیست که خلص محتوای سفر هفت ساله اش را در بر دارد. ۱۱ - سعادت نامه - رساله ایست منظوم شامل سیصد بیت. ۱۲ - روشنایی نامه - این هم یک رساله منظوم است. به از کتابها و رساله‌های فوق کتابها و رساله‌های دیگری نیز به حکیم ناصرخصرو ونسبت داده شده‌اند که بسیاری از خاورشناسان که راجع به احوال و آثار ایشان تحقیق کرده‌اند در وجود آنها تردید کرده‌اند. نام این کتابها و رسالات عبارت است از: اکسیر اعظم، در منطق و فلسفه و قانون اعظم؛ در علوم عجیبه - المستوفی؛ در فقه - دستور اعظم - تفسیر قرآن - رساله در علم یونان - کتابی در سحریات - کنزالحقایق - رساله‌ای موسوم به سرگذشت یا سفرنامه شرق و رساله‌ای موسوم به سرالاسرار. |
| در درس چنار و کدو بن با بیان سرگذشت و گفت و گوی میان درخت چنار و گیاه کدو، به این مطلب می پردازد که کسانی که بدون زحمت و پشت سرگذاشتن سختی ها در بعضی موقعیت ها موفقیتی به دست می آورند باید بدانند که این موقعیت ها زودگذر می باشد و نباید به انها اعتماد کرد. باید برای کسب پیروزی و موفقیت ماندگار و همیشگی، تلاش کرد و از سختی ها نترسید. |
| ضرب المثل نابرده رنج گنج میسر نمی شود |