| ضمیر | |
|---|---|
| ضمیر: کلمه ای است که به جایِ اسم می آید و از تکرار اسم جلوگیری می کند . | |
| انواع ضمیر: | |
1 | ضمیر شخصی
|
2 | ضمیر مشترک |
3 | ضمیر اشاره |
4 | ضمیر پرسشی |
| ضمیر شخصی به ضمیری گفته می شود که بر اشخاص دلالت دارد , این ضمیر برای گوینده ( اول شخص) ، شنونده ( دوم شخص) و غایب ( سوم شخص) استفاده می شود . ضمیرهای شخصی خود به دو دسته تقسیم می شوند : | |
| الف – ضمایر شخصی جدا (مُنفصل) : ضمیرهایی که به واژه های قبل از خود نمی چسبند که این ضمایر عبارتند از : من ، تو ، او ، ما ، شما ، ایشان . مثال: ما قبلا درس را برای شما توضیح داده ایم ← ما وشما ضمایر شخصی جدا . | |
| نکته اول: | اگر بعد از ضمیر( من / تو ) حرف را قرار بگیرد در زمان نوشتن (ن) از ضمیر من ( و ، واو) از ضمیر تو حذف شده و را به کلمه چسبیده می شود مَرا / تُرا . |
| ب- ضمایر شخصی پیوسته (متصل): به ضمیری که به پایان واژه ها می چسبند و مالکیت را مشخص می کنند . ضمایر پیوسته عبارتند از : م / ت / ش / مان / تان / شان . مثال : ای که دستت می رسد کاری بکن ←ت در دستت ضمایر شخصی پیوسته . | |
| نکته دوم: | ضمیر پیوسته ی (م) را با شناسه ی (م) در فعل اشتباه نگیرید چون ضمیر پیوسته به اسم می چسبند. |
| نکته سوم: | ضمیرهای شخصی جدا و پیوسته برای انسان به کار می رود و برای غیر انسان در حالتِ مفرد از آن و این و در حالتِ جمع از آنها و اینها استفاده می شود . |
| نکته چهارم: | چون ضمیر جانشین اسم می شود پس می تواند خیلی از نقش های دستوری اسم مانند مفعول ، فاعل ، مضاف الیه ، مسند الیه ، مسند و … را در جمله قبول کند . مثال برای انسان: معلمِ نگارش ستاره را صدا زد و از او خواست نوشته اش را بخواند . مثال برای غیر انسان : این دوچرخه را دوست دارم . |
| نکته پنجم: | ضمیر به جای فعل و صفت قرار نمی گیرد . |
| نکته ششم: | مرجع ضمیر اسمی است که در متن یا جمله تمامِ ضمیرها به این اسم برمی گردد. مثال : زهرا به کتابخانه رفت ، او کتاب گرفت ← زهرا مرجع ضمیر ، او ضمیر جدا . |
| ضمیر مشترک خود, خویشتن , خویش مثال: من خود به چشم خویشتن ، دیدم که جانم می رود ←خویشتن ضمیر مشترک . | |
نکته اول: | اگر بخواهیم برچیزی تاکید بیشتر کنیم ، می توانیم به ضمیر مشترکِ خود ، ضمیر پیوسته را نیز بیفزاییم . خودم / خودت / خودش / خودمان / خودتان / خودشان . |
نکته دوم: | ضمیر مشترک می تواند به خودش مضاف الیه هم بگیرد . مثال : خودتان ، موضوع را مطرح کنید ←خودتان ←خودِ (مضاف) ، تان (مضاف الیه) |
نکته سوم: | برزگر، پسر را نزدِ قوم و خویش خود فرستاد ←خویش به معنای اقوام و فامیل است و اسم محسوب می شود |
| ضمیر اشاره اگر دو واژه (این ، آن) جانشین یک اسم شوند به آنها ضمیر اشاره می گویند . نکته اول : این و همین برای اشاره به نزدیک و آن و همان برای اشاره به دور به کار می روند مثال: این دفتر را خریدم ← این ضمیر اشاره به نزدیک است . | |
ضمیر پرسشی اگر کلمه های که ، چه کسی ، چه ، چه چیزی و کدام جانشین اسم شوند و پرسشی را بپرسند ؛ ضمیر پرسشی می باشد . مثال : خودکار را به من بده . کدام را ؟ ←کدام ضمیر پرسشی است . |